Λίγα λόγια για την Ιστορία του Έπους του ‘40
28 Οκτωβρίου με την κήρυξη του πολέμου τα Ιταλικά Φασιστικά στρατεύματα [με περίπου 100.000 άνδρες και 400 αεροσκάφη] πραγματοποιούν επίθεση από δύο τομείς.
Στην κατεύθυνση Ελαίας Ιωαννίνων και Φιλιατών Θεσπρωτίας.
Στη Βόρεια Πίνδο εισβάλουν βόρεια του Σμόλικα από τη κοιλάδα του Κερασοβίτικου προς Κόνιτσα και νότια του Σμόλικα προς την Άνω Κοιλάδα του Αώου.
Στη Βόρεια Πίνδο εισβάλουν βόρεια του Σμόλικα από τη κοιλάδα του Κερασοβίτικου προς Κόνιτσα και νότια του Σμόλικα προς την Άνω Κοιλάδα του Αώου.
Το μέτωπο της Θεσπρωτίας αντιμετωπίζεται από το Α' Σώμα Στρατού.
Οι Ελληνικές δυνάμεις συμπτύχθηκαν στην τοποθεσία Ελαία - Καλαμάς όπου και εκδηλώθηκε η κύρια Ιταλική επίθεση.
Οι Ελληνικές δυνάμεις συμπτύχθηκαν στην τοποθεσία Ελαία - Καλαμάς όπου και εκδηλώθηκε η κύρια Ιταλική επίθεση.
Στο τομέα της ΒΔ Μακεδονίας οχυρωματικά & αντιαρματικά έργα με υποστήριξη μονάδων του στρατού μας, κλείνουν το πέρασμα του Αλιάκμονα προς τα Ανατολικά.
Οι Ιταλικές δυνάμεις κατάφεραν να διεισδύσουν σε βάθος 20 χιλιομέτρων περίπου.
[Το Α' Σώμα Στρατού αποτελείται κυρίως από τακτικό στρατό ενώ το Β' Σώμα Στρατού υποστηρίζεται κυρίως από νεοσύλλεκτους και εφέδρους καθώς και με τάγμα ιππικού, ελαφριού πυροβολικού και ομάδες αλπινιστών.]Οι Ιταλικές δυνάμεις κατάφεραν να διεισδύσουν σε βάθος 20 χιλιομέτρων περίπου.
Το Β' Σώμα Στρατού καλύπτει κυρίως στον οδικό άξονα Μετσόβου - Ιωαννίνων και με κάποιες μονάδες στην Κόνιτσα και άλλα σημεία.
Η 3η Μεραρχία Αλπινιστών (Τάγμα «Τζούλια»), κατάφερε να ανατρέψει τις Ελληνικές δυνάμεις στον ορεινό όγκο της Πίνδου.
Μέχρι τη 1 Νοεμβρίου έχουν φτάσει στη Σαμαρίνα, την επόμενη μέρα στο Δίστρατο και στις 3 Νοεμβρίου καταλαμβάνουν τη Βωβούσα που είναι και το βαθύτερο σημείο εισβολής τους.
Η 3η Μεραρχία Αλπινιστών (Τάγμα «Τζούλια»), κατάφερε να ανατρέψει τις Ελληνικές δυνάμεις στον ορεινό όγκο της Πίνδου.
Μέχρι τη 1 Νοεμβρίου έχουν φτάσει στη Σαμαρίνα, την επόμενη μέρα στο Δίστρατο και στις 3 Νοεμβρίου καταλαμβάνουν τη Βωβούσα που είναι και το βαθύτερο σημείο εισβολής τους.
Την έβδομη ημέρα του πολέμου, με τη σθεναρή άμυνα των Ελληνικών στρατευμάτων, οι εισβολείς καθηλώνονται στο Καλπάκι.Στο μέτωπο του Σμόλικα και του Γράμμου οι παππούδες μας αντεπιτίθενται κυκλώνοντας τα Ιταλικά στρατεύματα από Ανατ., Βόρεια και Νότια του Σμόλικα.
3 Νοεμβρίου ελευθερώνουν τη Σαμαρίνα, 4 τη Βωβούσα και μέχρι της 7 του Νοεμβρίου τρέπουν σε φυγή τους Ιταλούς από το Δίστρατο όπου προσπαθούν να ξεφύγουν προς την Κόνιτσα.
Η 3η Ιταλική Μερ. Αλπινιστών που προσπαθεί να διαβεί τον Αώο από το Παλαιοσέλλι αποδεκατίζεται στο Βρυσοχώρι.
Οι Ιταλοί πια τα έχουν βρει δύσκολα.Με πεσμένο το ηθικό έχουν να αντιμετωπίσουν τις δύσκολες συνθήκες του βαρύ χειμώνα καθώς και την έλλειψη ανεφοδιασμού.
Οι γυναίκες και τα παιδιά της Πίνδου αναλαμβάνουν τον ανεφοδιασμό των στρατιωτών μας που μέσα σε 14 ημέρες απωθούν τους κατακτητές από το Γράμμο έως την συμβολή Αώου με τον Σαραντάπορο όπου και στις 22 Νοεμβρίου είναι και ο επίλογος της μάχης της Πίνδου με τα προωθημένα ιταλικά τμήματα να έχουν υποχωρήσει στα παραμεθόρια υψώματα της Κόνιτσας.
Από εκεί και μετά, -τέλη του 1940- συνεχίζεται η απώθηση των Ιταλών πέραν των συνόρων.Παράλληλα το Α' Σώμα Στρατού καλύπτοντας την περιοχή Μερτζάνι τους απωθεί από τα Γιάννινα έως το Τεπελένι.
Την Άνοιξη του 1941 επιχειρείται χωρίς αποτέλεσμα η Ιταλική Εαρινή επίθεση κατά του στρατού μας στη Βόρεια Ήπειρο.
Στις 6.4.1941 ο Ναζιστικός Γερμανικός Στρατός εφαρμόζοντας το σχέδιο «ΜΑΡΙΤΑ» επιτίθεται στην Ελλάδα.
Η κύρια κατεύθυνση της γερμανικής επίθεσης εκδηλώθηκε κυρίως στη «Γραμμή των οχυρών ΜΠΕΛΕΣ – ΡΟΥΠΕΛ» στα Ελληνοβουλγαρικά σύνορα ενώ το μεγαλύτερο τμήμα των Ελληνικών δυνάμεων πολεμούσε στο αλβανικό μέτωπο.
Τα οχυρά υπέκυψαν με την κοινοποίηση της διαταγής συνθηκολόγησης (9.4.1941), όταν οι θωρακισμένες γερμανικές μεραρχίες, προελαύνοντας διαμέσου του Μοναστηριού, διείσδυσαν στην κοιλάδα του Αξιού και υπερκέρασαν την αμυντική «γραμμή Στρυμόνα» καταλαμβάνοντας τη Θεσσαλονίκη.
Η κύρια κατεύθυνση της γερμανικής επίθεσης εκδηλώθηκε κυρίως στη «Γραμμή των οχυρών ΜΠΕΛΕΣ – ΡΟΥΠΕΛ» στα Ελληνοβουλγαρικά σύνορα ενώ το μεγαλύτερο τμήμα των Ελληνικών δυνάμεων πολεμούσε στο αλβανικό μέτωπο.
Τα οχυρά υπέκυψαν με την κοινοποίηση της διαταγής συνθηκολόγησης (9.4.1941), όταν οι θωρακισμένες γερμανικές μεραρχίες, προελαύνοντας διαμέσου του Μοναστηριού, διείσδυσαν στην κοιλάδα του Αξιού και υπερκέρασαν την αμυντική «γραμμή Στρυμόνα» καταλαμβάνοντας τη Θεσσαλονίκη.
Η αντίσταση στις υπέρτερες γερμανικές δυνάμεις, επί τέσσερις ημέρες, ήταν τέτοια που οι αμυνόμενοι απέσπασαν το σεβασμό των επιτιθεμένων, οι οποίοι στην παράδοση του οχυρού Παληουριώνες απέδωσαν, παραταγμένοι, τιμές στους ένδοξους υπερασπιστές του.
Ο στρατός στη Βόρεια Ήπειρο διαλύεται και οι γενναίοι πολεμιστές, μονοί τους με όποιο μέσο και κάτω από δύσκολες συνθήκες, επιστρέφουν στα σπίτια τους.
Ο Χίτλερ (4.5.1941) σε πανηγυρική συνεδρία του Ράιχσταγκ διακήρυξε:
«Χάριν της ιστορικής δικαιοσύνης είμαι υποχρεωμένος να διαπιστώσω ότι απ΄όλους τους αντιπάλους μας, ο Έλληνας στρατιώτης πολέμησε με παράτολμο θάρρος και υψίστη περιφρόνηση προς τον θάνατο. Συνθηκολόγησε τότε μόνον όταν κάθε περαιτέρο αντίσταση επέβαινε μάταιη. Αγωνίστηκε τόσο γενναία, που ακόμα και οι εχθροί του το παραδέχτηκαν.»
«Χάριν της ιστορικής δικαιοσύνης είμαι υποχρεωμένος να διαπιστώσω ότι απ΄όλους τους αντιπάλους μας, ο Έλληνας στρατιώτης πολέμησε με παράτολμο θάρρος και υψίστη περιφρόνηση προς τον θάνατο. Συνθηκολόγησε τότε μόνον όταν κάθε περαιτέρο αντίσταση επέβαινε μάταιη. Αγωνίστηκε τόσο γενναία, που ακόμα και οι εχθροί του το παραδέχτηκαν.»
Ευχαριστούμε την Κα Βαρβάρα, Ιστορικό του Πολεμικού Μουσείου Αθηνών, για τη πολύτιμη βοήθεια της
